Czym jest suplement diety?
Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będącym skoncentrowanym zródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzanym do obrotu w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego. (1)
Czy suplementy diety / zioła mogą szkodzić?
Tak, mogą szkodzić. Suplementy diety o nieznanym składzie mogą mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie. Łatwo je wprowadzić do obrotu, gdyż w Polsce wystarczy zgłosić produkt w Głównym Inspektoracie Sanitarnym. W Unii Europejskiej suplementy diety nie są traktowane jako leki. Składniki pochodzenia roślinnego zawarte w suplementach diety nie podlegają kontroli.
Najczęściej dochodzi do uszkodzenia wątroby, często jest to zespół objawów będących następstwem różnych składników zawartych w lekach ziołowych, produktach roślinnych, suplementach diety.
Najczęstsze niepożądane objawy po zastosowaniu mieszanek ziół nieznanego pochodzenia (2):
- zmęczenie
- żółtaczka
- jadłowstręt
- nudności
- gorączka
- rzadziej wysypka, świąd skóry, zmiana konsystencji stolca, biegunka.
Objawy mogą pojawić się od kilku dni do kilkunastu tygodniu w zależności od rodzaju stosowanego produktu, zmienności osobniczej, fenotypu metabolicznego chorego.
Należy uważać na środki wspomagające redukcję masy ciała (toksyczne substancje roślinne zawierające sybutraminę i fenfluraminę), poprawiające wydolność seksualną (inhibitory fosfodiesterazy typu 5), wspomagające rozwój masy mięśniowej (steroidy anaboliczne, inhibitory aromatazy).
W Stanach Zjednoczonych blisko połowa populacji przyjmuje suplementy diety (3). W Polsce 22 % populacji stale stosuje zioła i suplementy diety (4).
Pamiętajmy, że suplementy diety/zioła mogą mieć pozytywny i negatywny wpływ na nasze zdrowie. Warto zgłaszać lekarzowi fakt, że taką kurację sami sobie przeprowadzamy. Internetowa sprzedaż nie jest kontrolowana. Coraz więcej suplementów diety możemy kupić w marketach.
Jeśli chcemy sprawdzić dany preparat i jego toksyczność to polecam amerykańską stronę National Library of Medicine – Liver Tox
Zdarza się, że mieszanki ziół / suplementy diety mają inny skład niż podany na opakowaniu. Mogą dodatkowo zawierać substancje szkodliwe takie jak: pestycydy, toksyny bakteryjne, metale ciężkie. Pocieszające jest to, że niepożądane objawy ustępują zazwyczaj po odstawieniu suplementów o nieznanym składzie / mieszanek ziół nieznanego pochodzenia. Rzadko dochodzi do ostrego uszkodzenia wątroby, śpiączki.
Ciekawostka.
Coraz więcej dużych firm kupujących suplementy diety wymaga od dostawców, żeby skład był dokładnie taki jak na opakowaniu, jednak ciągle brakuje standaryzacji produktów. Żyjemy w czasach, kiedy klient bardziej świadomie wybiera to co ma kupić, czyta etykiety, weryfikuje wiedzę. Warto nadmienić fakt, że część suplementów produkują znane firmy farmaceutyczne i tam zachowane są standardy, pomimo że lekami nie są, bo nie mają do tego odpowiednich badań i certyfikatów (procedura kosztowna i rozciągnięta w czasie). Najczęsciej są to witaminy lub tańsze odpowiedniki substancji zarejestrowanych już jako leki przez inną firmę, które można kupić jedynie w aptece.
dr n. med. Diana Stettner-Leonkiewicz
- Prawo farmaceutyczne art. 3 ust. 3 pkt.39 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
- Guangju T., Ying S., Binxia C. The clinical features and prognosis a of 418 patients with drug – induced liver injury. Chinese Hepatoloy 2013; 18: 11-4.
- Navarro V.J. Supplement – induced liver injury. Gastroenterology and Hepatology 2017; 13 (4): 245-247.
- Habior A. Zioła I suplementy diety a ryzyko uszkodzenia wątroby. Gastroenterologia kliniczna 2012; 4 (2): 59-68.